- Natuurbeheerders doen al lange tijd aan ‘symptoombestrijding’ van stikstofneerslag, maar het verlies van biodiversiteit zet door.
- Bij het verminderen van stikstofneerslag is herstel vaak al binnen enkele jaren zichtbaar.
- Het aanpakken van andere ecologische problemen stuit vaak ook op verzet vanuit de landbouw.
Een terugkerend discussiepunt is het herstellen van natuurschade zónder de stikstofuitstoot aan banden te leggen. Dat eerste is immers het doel, het tweede ‘slechts’ een middel. In de Tweede Kamer wordt dit standpunt uitgedragen door onder andere de PVV, de BoerBurgerBeweging, JA21, de SGP en Pieter Omtzigt.
Symptoombestrijding tegen de gevolgen van stikstofneerslag wordt al lange tijd gedaan. Denk aan schapen die gras weggrazen uit heidegebieden of het ‘afplaggen’ van de bovenste bodemlaag. Bij dit soort ingrijpende behandelingen verdwijnen vaak alsnog allerlei insecten, slakken, bodemdieren, planten en schimmels permanent uit het ecosysteem. Het is en blijft dweilen met de kraan open, met een dweil die ook nog eens de vloer sloopt…
Dat het zo niet door kan blijven gaan, blijkt wel uit het feit dat Nederland nog steeds flora, fauna en fungi kwijtraakt – de verwoede inspanningen van natuurbeheerders ten spijt. Tegelijkertijd is bekend dat ecosystemen al binnen een paar jaar reageren op het afnemen van stikstofneerslag. In de jaren ’90 liepen bijvoorbeeld experimenten in het Limburge Ysselsteyn en het Gelderse Speuld, waarbij een transparant dak boven een bos stikstofneerslag tegenhield. Na enkele jaren was een duidelijke trendbreuk al zichtbaar, met bijvoorbeeld toenemende vitaliteit van de bomen en minder woekerende kruiden, maar tegelijkertijd is de soortenrijkdom nooit helemaal opgekrabbeld. De klok tikt.
De Nederlandse natuur gaat ook gebukt onder de versnippering van leefgebied en uitdroging. In principe zou de gezondheid van natuurgebieden er al enorm op vooruit gaan als die problemen eindelijk aangepakt zouden worden. Het verbinden van geïsoleerde natuurgebieden gebeurt soms met groene corridors in het landschap of ecoducten, maar denk ook aan subtiele ingrepen, zoals het inrichten van wilde bermen rondom akkers. Uitdroging van natuurgebieden kan voorkomen worden door het grondwaterpeil zo hoog mogelijk te houden. Ook dit soort maatregelen worden echter systematisch aangevochten door de landbouwsector, bijvoorbeeld omdat boeren hun land niet willen afstaan, bang zijn voor migrerende herten, op zompige bodems geen zware tractoren meer kunnen gebruiken of doordat ze gesubsidieerde wilde bermen alsnog omploegen…
| MEER WETEN? 》Stemmingsuitslagen: Gewijzigde motie van de leden Bisschop en Omtzigt (TK, 2022) 》Effecten van verhoogde stikstofdepositie: is herstelbeheer zinvol? (Bobbink et al., 2013) 》Onderzoek naar een ecologisch noodzakelijke reductiedoelstelling van stikstof (Van den Burg et al., 2021) 》Is stikstof-verzadiging in Nederlandse bossen omkeerbaar? (Boxman & Tietema, 1998) 》How long do ecosystems take to recover from atmospheric nitrogen deposition? (Stevens, 2016) 》Ecosystem recovery: heathland response to a reduction in nitrogen deposition (Power et al., 2006) 》A matter of time: Recovery of plant species diversity in wild plant communities at declining nitrogen deposition (Berendse et al., 2021) 》Bescherming van biodiversiteit: een weerbarstige uitdaging (Van der Straaten et al., 2020) |